ՈՒ՞մ համար էր Բաքուն Մոսկվայում «երկրորդ թարմության» լապշա եփում

Ադրբեջանցի քաղաքագետ, «Ատլաս» վերլուծական կենտրոնի տնօրեն Էլհան Շահինօղլուն, հղում անելով «հավաստի աղբյուրներին»` տեղեկատվական արտահոսք է տվել, որ Սոչիում Ռուսաստանի ու Թուրքիայի նախագահների հանդիպման նախօրեին Մոսկվան իբր պատրաստել է «3 պայման» Լեռնային Ղարաբաղի կոնֆլիկտի կարգավորման համար` Ադրբեջանի անդամակցություն ԵԱՏՄ-ին ու ՀԱՊԿ-ին, Ղարաբաղում ռուս խաղաղապահների տեղակայում և Լեռնային Ղարաբաղի շրջակա 5 շրջանների ազատագրում: Միանգամից ակնհայտ էր, որ, մեղմ ասած, ոչպրոֆեսիոնալ աշխատանք է: Ինչու՞ ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը պետք է Թուրքիայի նախագահի հետ քննարկի հարցեր, որ նախ և առաջ Ադրբեջանի ու Հայաստանի իրավասության տակ են: Առավել տրամաբանական կլիներ ենթադրել, որ Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանն է, ինչպես հնարավոր էին համարում որոշ հայ փորձագետներ, Սոչի տանում «կոնֆլիկտի կարգավորման թուրք-ադրբեջանական նախագիծ»: Համենայն դեպս` նախօրեին Էրդողանը, Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հետ հանդիպումից հետո, հայտարարեց, որ Պուտինի հետ բանակցություններում ինքը «լուրջ նախաձեռնությամբ է հանդես գալու Լեռնային Ղարաբաղի կոնֆլիկտի լուծման համար» և «նման քայլերը ոչ միայն հայկական լոբբիի, այլև Արևմուտքի որոշ ուժերի անհանգստությունն են հարուցում»:

Բայց բաքվեցի քաղաքագետ Էլհան Շահինօղլուն չգիտես ինչու չի փորձում, հղում անելով ավանդական «հավաստի աղբյուրներին», պարզել «Էրդողանի նախաձեռնությունը»: Որ տեղեկությունը կասկածելի է, հասկացան և ադրբեջանցի քաղաքագետները: Իրավաբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Իլհամ Ռախիմովը անմիջապես հարց տվեց` որտեղի՞ց է գործընկերը ստացել «հավաստի տեղեկությունը»` «որպես կանոն, այդ մակարդակով հանդիպումներից առաջ քննարկվելիք հարցերի շրջանակը շատ քչերին է հայտնի լինում»: Մոսկվայի իբր առաջադրած «3 պայմանները», Ռահիմովի կարծիքով` «շատ հեռու են իրականությունից»:

Միով բանիվ` խոսքը քաղաքական սադրանքի մասին է: Բայց ո՞վ է հեղինակը: Ոչպրոֆեսիոնալ տեղեկատվական արտահոսքերը, որպես կանոն, տարածվում են «վիրուսային» մեթոդով և ժանրի օրենքով` երկրորդ փուլում անցնում են տեղեկատվական պատերազմի մյուս մասնակիցներին: Բաքուն այդպիսի փորձ արեց` կազմակերպելով Minval. Az տեղեկատվական պորտալի հարցազրույցը ռուս քաղաքագետ Ալեքսանդր Դուգինի հետ: Բայց նա ասաց. «Ես Շահինօղլուի տեղեկության հաստատում չունեմ, թեպետ զբաղվում եմ այդ խնդրով: Մեր նախագահի բարձրամակարդակ հանդիպումների օրակարգը միշտ խիստ գաղտնի է պահվում: Ընդհանուր առմամբ` դրանք չափազանց արմատական պահանջներ են (Շահինօղլուի «3 պայմանները») Մոսկվայի կողմից: Մեր նախագահը պրագմատիկ է: Բայց որ մենք (մենք` ո՞վ) 5 շրջանների ազատագրման կողմ ենք, ակնհայտ է»: Դուգինը նաև ընդգծել է. «Թուրքիայի հետ սեպարատ բանակցություններ մենք չենք ունենա», իսկ նման արտահոսքերից հետո «կարող է թվալ, որ Ադրբեջանը ինքնիշխան սուբյեկտ չէ և Բաքվի թիկունքում Մոսկվան կարող է Անկարայի հետ պայմանավորվել»: Իրավիճակը տարօրինակ է, որովհետև մինչ այդ Բաքուն «շրջանառում էր», այսպես կոչված, «Լավրովի պլանը», որ իբր նախատեսում է որոշ շրջանների վերադարձ Ադրբեջանին: Դուգինը քանիցս հղում է արել այդ նախագծին, ինչպես և վերջերս Բաքու այցելած գրող ու հրապարակախոս Ալեքսանդր Պրոխանովը, չնայած Մոսկվան ամեն ինչ հերքում է ԱԳՆ-ի հայտարարությունների մակարդակով: Հետո արդեն շրջանների վերադարձը, բայց Լեռնային Ղարաբաղի ինքնորոշման դիմաց, սկսեցին վերագրել բացառապես Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանին: Այդպիսով Բաքուն որերորդ անգամ տեղեկատվական-քաղաքական տարածքում փորձում է կառուցել անտրամաբանական դասավորություն, ինչպես գրում է Բաքվի պորտալներից մեկը «երկրորդ թարմության լապշա» ցուցադրելու սկզբունքով, որ հետո փորձում է վաճառել Ռուսաստանին: Իսկ իրականու՞մ: Վերջին ժամանակներս լուրջ ուշադրության արժանի բազում իրադարձություններ են եղել: Ժնևում կայացել է Ադրբեջանի ու Հայաստանի նախագահների հանդիպումը, որի արդյունքները սկզբում որոշակի լավատեսություն էին ներշնչում, քանի որ կողմերը կարծես թե պայմանավորվել էին շփման գծում լարվածության թուլացման նոր միջոցների մասին: Դրանից հետո տեղեկություն տարածվեց, որ ԱԳ նախարարները ակտիվորեն նախապատրաստվում են երկրորդ նման հանդիպմանը, որ այս տարի պիտի լիներ: Սակայն օրերս ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան տեղեկացրեց, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները դեռ նոր միայն ծրագրում են մինչև տարեվերջ կազմակերպել Ադրբեջանի ու Հայաստանի ԱԳ նախարարների հանդիպումը:

Այսինքն` Ալիև-Սարգսյան հանդիպումը տեղափոխվում է 2018, որ նշանակում է բանակցային գործընթացի ընթացքի դանդաղում, դրական ազդակի մակարդակի նվազում, որ ի հայտ էր եկել Ժնևի բանակցություններում: Դրան զուգահեռ` ձախողվում է բանակցային գործընթացում Թուրքիային ներգրավելու Բաքվի փորձը, իսկ տեղեկատվական անորոշության գոտին մեծանում է: Այդ պատճառով Ադրբեջանի ու Հայաստանի ԱԳ նախարարները այս տարի ծրագրվող հանդիպմանը նորից «կբանակցեն հանուն բանակցությունների», կքննարկեն լուծումներ, որոնց վերաբերյալ կողմերն ունեն տարբեր ընկալումներ:
Նոյեմբերի 16-ին Մոսկվայում Էլմար Մամեդյարովը մտադիր է հանդիպել ԵԱՀՄ ՄԽ համանախագահներին: Գուցե հայկական կողմն էլ այդպիսի սցենարով գործի` ներառելով Մոսկվա-Բաքու, Մոսկվա-Երևան երկխոսությունը, որին կհետևեն սովորական հերթապահ հայտարարություններ: Եվրամիությունը ևս նորից հաստատեց Լեռնային Ղարաբաղի կոնֆլիկտի խաղաղ կարգավորմանը իր հակվածությունը և կոչ արեց սկսել 2016-ի Վիեննայի ու Սանկտ Պետերբուրգի վեհաժողովների պայմանավորվածությունների կատարումը վստահության միջոցների վերաբերյալ` ներառելով ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցչի լիազորությունների ընդլայնումը: Այսինքն` ամեն ինչ ինչպես միշտ:
Ստանիսլավ ՏԱՐԱՍՈՎ, REGNUM

Հ.Գ. ՈՒ՞ր մնաց սեպարատ բանակցությունների չգնալու Մոսկվայի խոստումը, եթե գործարկվում է Բաքու-Մոսկվա, Մոսկվա-Երևան երկխոսության սխեման, որին հաջորդելու են «հերթապահ հայտարարություններ»: ՈՒ ընդհանրապես` շատ չե՞ն տարատեսակ դուգիններն ու պրոխանովները և նրանց նմանները իբրև հարցի «մասնագետ» ասպարեզ նետվում ու բարձրաձայնում տեսակետներ, որ միով բանիվ մասն են Բաքվի երազանքների, իսկ խոշոր հաշվով ջուր են պղտորում ու խանգարում բանակցային գործընթացին: Դա՞ է նրանց առաքելությունը: Եվ ո՞վ է վճարում: Միայն Բաքու՞ն, թե՞ նաև Մոսկվան է պատվիրատու այդ «ցնցող բացահայտումների»` «հավաստի աղբյուրներից»: Ժնևի ի՞նչ դրական ազդակի մասին կարող է խոսք լինել, երբ Բաքուն մեկ օր անց խախտեց հրադադարը ու նորից սկսեց կրակել: Էլմար Մամեդյարովն ու Էդվարդ Նալբանդյանը հենց այդ պատճառով են բանակցելու հանուն բանակցության, որովհետև Բաքուն հույսը դնում է սեպարատ բանակցությունների վրա ու խախտում է հրադադարը: Իսկ ԵԱՀԿ խորհրդի նիստը հատկապես կարևոր էր, որովհետև նոյեմբերի 9-ին հաստատվեց, որ Բաքուն չի հասնելու ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ձևաչափի փոփոխության` ոչ Թուրքիան է դառնալու ՄԽ համանախագահ, ոչ Մեծ Բրիտանիան է Ֆրանսիային փոխարինելու, և կանգնած է վստահության մեխանիզմների տեղակայման անհրաժեշտության առաջ, որին միացավ անգամ ԵԱՀԿ-ում ՌԴ մշտական ներկայացուցիչ Ալեքսանդր Լուկաշևիչը: Իհարկե, բազում իրադարձություններից հեղինակի կամքն է` որն ընտրել, որը շրջանցել, որը աղավաղել, եթե նրա նպատակը ոչ թե իրականությանը համարժեք պատկեր ներկայացնելն է, այլ տեղեկատվական պատերազմի մաս դառնալը` հընթացս այդ պատերազմը դատափետելով: Իսկապես` ամեն ինչ` ինչպես միշտ:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ